Perjanjian 18 Perkara atau Memorandum 18 Perkara ialah senarai 18 perkara yang dibuat oleh kerajaan wilayah Sarawak, mencadangkan syarat-syarat untuk wilayah Sarawak bersama-sama dengan Persekutuan Tanah Melayu, Borneo Utara (kini dikenali sebagai Sabah), dan Singapura membentuk persekutuan Malaysia, pada 16 September 1963 [1]. semasa rundingan sebelum penubuhan persekutuan baharu pada 1963. Tidak seperti memorandum 20 perkara Sabah yang pengarangnya terkenal dan didokumenkan dengan secara baik, tiada butiran sedemikian telah dihasilkan untuk apa yang dipanggil sebagai memorandum 18 mata Sarawak.
Suruhanjaya Siasatan, yang diketuai oleh Lord Cameron Cobbold, dan Jawatankuasa Lansdowne, iaitu sebuah jawatankuasa antara kerajaan, telah dilantik untuk membantu dalam penggubalan Perjanjian Malaysia. Lord Lansdowne telahpun berkhidmat untuk Britain dan Tun Abdul Razak, Timbalan Perdana Menteri Persekutuan Tanah Melayu, berkhidmat untuk Malaya. [2] Memorandum yang sama, dikenali sebagai perjanjian 20 perkara, telah disediakan dan dikemukakan oleh Borneo Utara.
Perjanjian 18 perkara, juga Perjanjian Malaysia 1963 (MA63), dan juga laporan jawatankuasa antara kerajaan (IGC) sering menjadi titik fokus di kalangan mereka yang berpendapat bahawa hak wilayah Sarawak dalam persekutuan telah terhakis semua dari semasa ke semasa. [3] Persoalan kekal sama ada dokumen pra-perlembagaan atau asas ini boleh ditakrifkan sebagai "undang-undang" dan boleh dikuatkuasakan di bawah Perkara 160 Perlembagaan Malaysia. Shad Saleem Faruqi, seorang profesor undang-undang di Universiti Malaya, bagaimanapun, ada menyatakan bahawa dokumen praperlembagaan tersebut telah digunakan di bahagian lain dunia untuk mentafsir perlembagaan dan undang-undang domestik. [4]
Pada pindaan Perlembagaan Malaysia tahun 2021, dengan tepatnya pada Perkara 160 (2) dalam perlembagaan persekutuan telah dipinda dengan takrifan baharu istilah "persekutuan" di mana persekutuan Malaysia dibentuk mengikut perjanjian yang bernama perjanjian Malaysia 1963, sebagai tambahan kepada perjanjian Malaya 1957. [5] Maximus Ongkili, menteri di jabatan Perdana Menteri telah berhujah bahawa pindaan itu memberi asas undang-undang kepada dokumen praperlembagaan lain seperti perjanjian 18 perkara, perjanjian 20 perkara dan laporan IGC kerana dokumen ini didapati sebagai lampiran di bawah MA63 dan sebuah akta iaitu Akta Malaysia 1963. [6]
- ^ "No.10760: Agreement relating to Malaysia" (PDF). United Nations Treaty Collection. PBB. 1963. Dicapai pada 2010-09-22. Unknown parameter
|month=ignored (bantuan) - ^ Bastin, John Sturgus (1979). Malaysia; Selected Historical Readings. Ann Arbor: University of Michigan Press. ISBN 9783262012165.
- ^ Chin, James (2019). Minorities Matter: Malaysian Politics and People Volume III - The 1963 Malaysia Agreement (MA63): Sabah and Sarawak and the Politics of Historical Grievances. ISEAS–Yusof Ishak Institute. m/s. 74–90. Dicapai pada 3 May 2023.
- ^ Faruqi, Shad Saleem (16 September 2021). "CONSTITUTIONAL SAFEGUARDS FOR SABAH & SARAWAK'S AUTONOMY" (PDF). University of Malaya. Diarkibkan daripada yang asal (PDF) pada 3 May 2023. Dicapai pada 3 May 2023.
- ^ Zahid, Syed Jamal (14 December 2021). "Dewan Rakyat finally passes key constitutional amendments to recognise MA63". The Malay Mail. Diarkibkan daripada yang asal pada 15 April 2022. Dicapai pada 3 May 2023.
- ^ Mu, Paul (15 December 2021). "MA63 now has legal basis after amendment to Federal Constitution". New Straits Times. Diarkibkan daripada yang asal pada 2 December 2022. Dicapai pada 3 May 2023.